Couperus in Gelderland

Mijn boekhandelaar, Jansen & De Feijter in Velp, http://www.eenpassievoorboeken.nl/index.php
organiseert veel mooie dingen. Vandaag een hommage aan Couperus, die uiteindelijk een huis bouwde in De Steeg (zo ongeveer bij mij en mijn boekhandelaar om de hoek) en daar ook overleed, in 1923.
http://www.eenpassievoorboeken.nl/activiteiten/couperusprogramma.php

Een intieme uitvoering: een voorlezer (Hubert Fermin), een pianiste (Marianne Ratajski) en een zanger (Daniël van Kessel). En een decor: de boekhandel; een wit scherm als achterdoek, twee kamerschermen bedekt met worteldoek (“Hing bij ons thuis op de schoorsteen” zei mijn buurman; “bij ons achter de kapstok” antwoordde ik). De sfeer was die van 1920; maar toch met eigentijdse associaties. Dat zal mijn tic wel zijn – en het vaste thema van mijn blog.

Als de video niet zichtbaar is: klik op de titel van deze post, dus Couperus in Gelderland.

Couperus schreef over wat hem boeide in De Steeg, een dorp nabij Arnhem. Het lijkt wel of de romantiek hier in Gelderland langer heeft standgehouden dan in Holland (1923). (Ja, ik vond het ook heel verrassend, het andere leefklimaat in Gelderland – in 1994). Hij stelde in zijn brief een praktische vraag: Waar moet ik nou mijn inkopen doen, bij mijn favoriete leveranciers in Den Haag of in Arnhem waar ik alles opnieuw moet verkennen? (Ook dat herken ik, van die tijd: eten gaat nog wel, hoewel ik veel moest investeren in het verkennen van het restaurantwezen in Arnhem en omgeving, maar waar koop ik zoiets als een klosje garen?)

Episoden over het jongetje, de eerste kennismaking met Indië, een vertelling uit De Stille Kracht over geesten die in Indië zeer serieus moeten worden genomen. En na terugkeer in Den Haag, de Boeken der Kleine Zielen: Constance die een ‘verkeerd’ leven heeft geleid en door haar zuster Bertha wordt uitgekotst in termen van 1920. “Dat je nou op mijn Jour moest komen”… – waarop Constance door roeien en ruiten gaat ten behoeve van haar zoon. “Jij, mijn zuster, zou juist moeten zorgen voor mijn rehabilitatie”.
Zwarte schapen…

Als laatste fragment: een gedeelte uit Iskander, over Alexander de Grote, de Griekse veldheer die inmiddels ver in Perzië is doorgedrongen. Darius, de koning van Perzië, is droef in Babylon, zijn hoofdstad. De onderdanen en hijzelf hebben er nog alle vertrouwen in. Welke veldheer zal ik nu eens inzetten? Hij acht zichzelf onoverwinnelijk (en zijn volk ziet dat ook zo).
“Het was een grenzeloze illusie” schrijft Couperus.

Zo actueel… realiseer ik me. Vanmiddag in Buitenhof een discussie over de problemen in de papieren wereld van kranten en tijdschriften. Wie niet tijdig het roer heeft omgegooid is gezien. Maar ook degenen die wel meebewegen moeten opletten. We weten nog niet wat er gaat gebeuren. “Techniek wint altijd” is een van de redelijk overtuigende uitspraken.
Dit doet me denken aan de strategieontwikkeling van een opleiding voor accountants, waarbij ik betrokken was. Er werd een missie geformuleerd:

Nyenrode inspireert mensen om samen kennis, persoonlijkheid en waarden te ontwikkelen, zodat zij leidend zijn in hun gemeenschap binnen een wereld die we nog niet kennen.

Die liet ik lezen aan mijn studenten (ik gaf daar op dat moment Management en Organisatie aan tweedejaars, 20 jaar gemiddeld, een vak waarbij deze ontwikkeling naadloos zou moeten aansluiten).
Waar gáát dit over?? vroegen zij.
Over jullie, jongens! Toen ik als jong afgestudeerde begon te werken, in 1981, kreeg ik een telefoon op mijn bureau waarmee ik alleen intern mocht bellen, voor extern bellen moest ik toestemming vragen van mijn chef.. en een jaar later werden de eerste 2 (!) tekstverwerkers binnengedragen in een administratief gedreven organisatie van 500 man. En de typekamer (30 vrouwen) had geen idee wat boven hun hoofd hing. En trouwens ook al die beleidsambtenaren gingen een heel nieuwe werkelijkheid tegemoet. Maar die waren weerbaarder – denk ik.

Wat er daarna allemaal nog is gekomen..
Zou mooie stof voor Couperus geweest zijn. Nostalgie maar ook een scherpe tekening van de samenleving zoals die ís.
Heerlijk om deze voorstelling te ervaren tegen het decor van de beste boekhandel van Velp en verre omstreken…