Dialogen van Boer Bart.
Er was weer eens een Buitenkunst week, met een schrijfworkshop waar de vraag was: schrijf een dialoog tussen niet-mensen.
Na een opstarter waarbij we het gesprek voerden over het al dan niet afsluiten van de Van Alkemadelaan ( gesprekspartners onder andere de Pier, de Vos, het Duin, de Wind, het Stoplicht..) ging iedere deelnemer een zelf gekozen onderwerp te lijf. Ik vond het landbouw / stikstof drama een interessant thema en liet in een aantal dialogen mensen, koeien, machines en een boom met elkaar filosoferen.
I – Koe Bertha 36 / Boer Bart
Zo Bertha 36, we gaan de stal weer uitbreiden! We moeten minder stikstof – jij produceert die – en er is een apparaat dat dat voor ons oplost, maar dan moeten jullie wel met méér zijn. En dan kunnen jullie gewoon lekker blijven eten, en melk produceren. Je krijgt er alleen wat vriendinnen bij.
B36: Maakt mij niet uit BB, altijd gezellig, ik ben een kuddedier hè, en ik eet ook graag goed. Die wei? Dat mis ik eigenlijk niet, als jij nou dat gras voor ons binnenhaalt en nog wat extra krachtvoer.. maar eerlijk gezegd word ik wel moe van die enorme productie. Het is toch een aanslag op je lijf hè. Jouw vrouw heeft toch ook een tijdje melk gegeven? Maar zij is er na een paar maanden weer mee gestopt. Snap ik wel.
BB: Maar je weet dat wij hiervan samen een redelijk bestaan hebben. Rijk word ik er niet van. Dat nieuwe apparaat zorgt voor lekker frissere lucht, en een droge vloer voor je poten. Zo kunnen we het samen volhouden.
B36: Mijn nichtje Klara staat nu in de Amstelpolder. Zij vindt juist het gras fijn. Met klaver en andere bloemen. Zegt mij allemaal niks. Ik hoor wel dat zij wat minder produceert. Ik snap dan niet hoe dat uit kan. Maar kennelijk kan het wel. Je zou eens met haar kunnen praten, of ik kan het haar wel vragen. Wat ik ervan begrijp is dat het daar een nogal relaxed bestaan is
II – De Wondermachine (WM) en Bertha 36
Zo, hier ben ik dan, ik kom hier de stikstof wegwerken. Ik ben getest en het werkt! Ik ben trots en ik popel om de praktijk in te gaan ! Het is nog wel een leer-werkplek maar nu voor het echie! Leuk je hier te ontmoeten. Hoe heet je? B36: Bertha 36. En hoe mag ik jou noemen? WM : Zeg maar Wim, is een afkorting van Wondermachine. Ik heb ook een nummer: WIM 2.0. Hoe is het hier in de stal? Voor mij helemaal nieuw, ik weet niet beter dan een lab hè..
B36: Nou, we hebben al eerder luchtwassers gehad en allerlei andere machines, die dan zouden zorgen voor de nodige frisheid, maar je bleef toch altijd gewoon stallucht ruiken. Niks mis mee, van mij uit gezien. Een beetje schone vloer voor je hoeven is wel fijn , maar dat is tot op heden nooit echt gelukt. Wij als melkkoeien voelen ons wel eens uitgeput, uitgemolken zeg maar. Het valt niet mee om dag in dag uit op topniveau mee te draaien. Hebben ze daar waar jij vandaan komt ook ideeën voor? Zijn wel innovatieve mensen, toch?
WIM: Ik zelf heb daar geen kennis van, mijn specialiteit is stikstof verwijderen. Zo bezien is het fijn dat er flink wat stikstof geproduceerd wordt want dan kan ik, WIM 2.0, vol trots zeggen dat ik bij de eerste experimentele serie hoorde die daarna aan de start heeft gestaan van de serie 2.1, 2.2, en 2.3 – en wie weet straks een grote productie: 3.0: landelijk, Europees, Wéreldwijd uit te rollen. Ik vraag me wel af of er plekken ter wereld zijn met zulke grote koeienstallen als hier in Nederland..
B36: Nou, we gaan het zien.
III – B36 en Klara.
Terwijl BB de nieuwe machine op proef heeft is er een praatje over het hek tussen B36 en Klara.
B36: Hoi Klara, wij krijgen een WIM 2.0, hij is net op proef binnen. BB maakt een beetje een gestresste indruk, die lui van de RaBo waren er ook weer en ik moet nog zien hoe dat gaat. Ik ben moe, uitgeput zelfs af en toe, en mijn stalgenotes hebben dat ook. Eten, herkauwen, barstensvole uiers, melkmachine, veearts, antibiotica, droogstaan, inseminatie, zwangerschap. Baren – kind weg – en weer topproductie. Hoe zit dat nou bij jullie, Klaar? Jij ziet er zo welvarend en relaxed uit.
Klara: Ja, dat is ook zo. Wij zijn met minder tegenwoordig, en we zijn veel buiten. Er zijn hier bloemen en kruiden waaruit je zelf kunt kiezen wat je nodig hebt. Die spuit met antibiotica? Al tijden niet meer gezien. Een ervaren koe in een goede wei kan dat zelf! Wij hebben ook een andere afnemer van de melk tegenwoordig, die betalen meer per liter omdat we zo gezond zijn en dat maakt dat de spanning er af is. “De uier kan niet altijd gespannen zijn, zeg maar”. We hebben ook vaak mensen die hier komen wandelen, en een informatiebord waar op staat hoe wij werken. Dat maakt ons als koeien ook trots, zo’n bord, en er staat een plaatje op met ons logo. Misschien moet jouw BB eens komen kijken. Mijn boer heet Klara, net als ik toevallig. En zij ziet het leven positief sinds we het zo aanpakken.
IV BoerBart en de Boom
BB droomt. In zijn droom ontmoet hij De Boom uit het Regenwoud. In zijn jonge jaren is hij daar eens geweest en hij was kilometers diep het woud in getrokken, met een gids. Voor één van die woudreuzen had hij een foto laten maken. Die foto had hij laten vergroten en die hing op zijn kantoor als een flink verbleekte herinnering. Die nacht zag hij de boom scherp voor zich. Na wat inleidend gekraak en geritsel zei de boom: “Ha BB, hoe is het nou met je? Weet je nog dat wij elkaar diep in het woud ontmoetten? Nou, nu sta ik aan de rand van het woud en kijk uit over de sojaplantages. Ik vrees dat ik volgend jaar aan de beurt ben. BB: Tja, ik gebruik ook soja, mijn koeien hebben dat nodig voor hun topproductie
Boom: Maar waarom, BB?
BB: Ik kan niet anders, ik moet mijn schulden afbetalen
Boom: Schulden? Schulden aan wie? Wat zijn dat eigenlijk, schulden? Wie zegt jou dat jouw koeien zo moeten leven? En wie dragen hier de lasten? Toen je tegen mij aan stond te praten dacht je nog niet in deze termen. Je denkt dat je spiraal omhoog gaat maar van mijn kant gezien gaat de spiraal naar beneden. En je weet wat je moet doen als je in een draaikolk zit… BB voelde zich beklemd – gelukkig werd hij wakker. Hij keek voor het eerst sinds tijden weer eens naar de foto boven zijn bureau en besloot toch maar eens met Klara te gaan praten…