De Zwerm (Buitenkunst Drenthe week 26 juli-2 augustus)

In de rubriek Dans werd een workshop Zwerm aangeboden. Een onderzoek: hoe zou het zijn om als groep te gaan bewegen met de techniek van een zwerm?

27 Deelnemers liepen naar de startlocatie, een weiland aan de buitenkant van het Buitenkunst terrein. Daar aangekomen constateerde workshopleider Erik dat er al een soort zwerm aan het ontstaan was. Maar om te beginnen toch maar wat oefeningen…

Loop, concentreer je op je eigen beweging. Daarna: zoek ook (oog)contact met de andere deelnemers.

Ga de beweging verdichten: steeds dichter bij elkaar, je vormt een kluit. Probeer ook eens in het midden te komen; ervaar het verschil in positie tussen de binnenkant en de  periferie.

We bespreken de ervaringen. De binnenkant voelt veilig maar is ook benauwend. De buitenkant geeft je meer vrijheid maar… hier geen haaien of roofvogels in de buurt. Zou dat wel zo zijn dan werd je afweging toch een andere. De nabijheid is in deze situatie (Buitenkunst) voor de meeste deelnemers geen probleem, maar als je het met de afdeling van je werk zou moeten doen…hm.. Niet kinderachtig!

We gaan ervaren hoe het is om in de kleinste eenheid, drie personen, ons voort te bewegen als zwerm. De voorste neemt de leiding, maar niet te snel; zorg dat je 2 volgers bij je kunnen blijven! Als de leider van richting verandert (nb alle neuzen staan dezelfde kant op…)  veranderen allen van richting en wordt degene die dan voorop staat de leider.

Vervolgens gaan we experimenteren met clusteren van groepen (bewegen volgens dezelfde principes); als je wilt kan je je groep ergens aanhaken. Maar het is ook mogelijk om weer op te splitsen. Dat blijkt te gebeuren als na een koerswending twee leiders op gelijk niveau staan, maar ook als de leider een riskante koers inzet of een te hoge snelheid maakt! Een afhaker loopt het risico opgevreten te worden door de haai, maar het kan zijn dat er een nieuw, levensvatbaar cluster ontstaat van mensen die het ook niet meer pikken.

Natuurlijk refereren we aan bekende beelden van spreeuwenzwermen zoals …https://www.youtube.com/watch?v=6oHfHHTJd0o

We gaan dat alles uitproberen in een trek van het perifere veld naar het centrum van de Buitenkunstlocatie: de Tribune. En alle verschijnselen doen zich onderweg voor. Zo ga ik als leider een zijpad in om even naar een groepje paarden te kijken. Dat vindt niet iedereen zinnig; splitsing! Uiteindelijk zijn er  6 of 7 subgroepen ontstaan die alle hun eigen weg zoeken – maar wel allemaal binnen redelijke tijd op de afgesproken plaats aankomen.

Ook daarna, bij de oefeningen om andere bewegingen toe te passen dan gewoon lópen:

  • Beklimmen van de Tribune leidt tot een grote afsplitsing van deelnemers die daar geen zin in hebben. Riskant gedrag…
  • Een grote groep betekent verlies aan contact tussen de leider en de volgers die zich  wat verder  achterin de groep bevinden; als de beweging van de leider dan niet heel duidelijk gedefinieerd is wordt de beweging vervlakt of komt zelfs helemaal niet meer over.
  • De voortbeweging door middel van tijgeren en aanverwante zorgt voor enkele  afhakers die geen groep meer vormen. In deze fase trekt niemand zich hun lot meer aan….

Commentaar

Ik vond het een buitengewoon interessante ervaring,

Natuurlijk ken ik alle theorie over groepen en subgroepen, over veranderen, weerstand en de veiligheid van de kudde. In de (management en organisatie)praktijk heb ik dat ook bevestigd gezien. Maar ik dacht daar toch meestal over in taal. In deze workshop heb ik ervaren dat het veel basaler is dan dat: er spelen ‘primitieve’ non-verbale  processen.

Leiderschap is (tot op zekere hoogte) afhankelijk van toevallige kansen. Sta je op het juiste moment op de juiste plek? ( Na een tijdje observeren heb je uitgevonden welke posities tot leiderschap zouden kunnen leiden – en als je daar ver van wilt blijven zijn daar ook mogelijkheden voor..).

De cohesie is vanzelfsprekend tot tamelijk dwingend- totdat het leiderschap onduidelijk wordt (wat de mogelijkheid opent om een keuze te maken) of de leider een riskante strategie inzet, wat de zaken  op scherp stelt en een alternatief aantrekkelijk maakt.

Mooie metafoor, die zwerm. Of school. Maar zoals elke metafoor zal ook deze wel zijn beperking hebben. Daar ben ik nog even naar op zoek.

http://www.buitenkunst.nl/redirect/drenthe/