Al sinds de droge zomer van vorig jaar is er een watertekort, vooral in het oosten van Nederland. Ik woon op de Droge Gronden, een stukje ten oosten van Arnhem. Nog wat verder naar het oosten begint de Achterhoek, en daar is het zo droog dat het verboden is om water te onttrekken. Eh…
Dat brengt me terug naar een jaar of 20 geleden. Ik was komen wonen aan de Rozendaalse Beek, een beek die ontspringt in het kasteelpark van Rozendaal.
Eeuwen geleden ontstonden de Veluwse beken door een schijngrondwaterspiegel aan te steken (een zoetwaterbel boven een kleilaag) en de beek te geleiden naar waar je hem als kasteelheer wou hebben. Op het landgoed permitteerde de landheer zich wat we nu ‘follies’ noemen: de Bedriegertjes zijn daarvan een klassiek voorbeeld.
Vervolgens ging de beek een functie als energiebron vervullen. Zo’n schoepenrad er in (dat werkte pas goed als je het natuurlijk verval een beetje fopte: opleiden) en dan kon je koren malen, een drukkerij laten werken… en uiteindelijk stroomde de beek dan uit in, in dit geval, de IJssel. Inmiddels zijn alle molens in onze beek verdwenen op 1 na; die staat bij het restaurant De Watermolen
Eentje die nog werkt: de Watermolen in Sonsbeek, Arnhem
Toen ik mijn pand kocht was de oever bol; ik wou hem liever hol hebben opdat ik een plas-dras zone kon maken, een geleidelijke overgang tussen land en water. De tuinman die ik vroeg om een offerte voor het grove werk, vroeg: “Heeft u een onttrekkingsvergunning?” Ik keek hem vragend aan. O, ik zie het al, niet dus. Maar wat het plan inhoudt is niet echt onttrekken, alleen het verlagen van de oever.
Het begrip Onttrekkingsvergunning is me bijgebleven. Nu dus vanwege de droogte, het verbod om water te onttrekken. In ons waterschap. Nou ja, in de Achterhoek.
Op de brug naast mijn tuin ontmoet ik mijn buurman van even verderop, met een emmer aan een touwtje. “Ik schep even wat water want mijn boom heeft het moeilijk” verontschuldigt hij zich. Ja, dat doe ik ook. Een bescheiden inbreuk op het (in onze plaats nog niet formeel afgekondigde) onttrekkingsverbod maar wel een paar prima inheemse bomen en struiken helpen overleven.
Wij voelen ons verontschuldigd omdat de Rozendaalse Beek een sprengenbeek is: die krijgt zijn water van een oeroude zoetwaterbel. In normale tijden krijgt de beek er af en toe een flinke scheut bij, soms zelfs spectaculair in beeld bij mij in de straat: het laagste punt van de Rondweg, waar bij harde regen de hele Veluwezoom naar beneden komt. Dan overstroomt de boel, stroomt de beek even wat sneller, staat de buffer-vijver even 10 centimeter hoger .. en dan weer terug naar de normale gang van zaken.
Dat emmertje van mijn buurman, die gieter van mij… moet kunnen, toch?
lonneke alsema 